Περιγραφή: Αρχικά επιχειρείται να διασαφηνιστεί η έννοια του κοινωνικού αποκλεισμού (κ.α.). Ο κ.α. δεν αποτελεί νέο φαινόμενο στην Ευρώπη και συνίσταται στην αδυναμία εκατομμυρίων ανθρώπων να συμμετέχουν στον κοινό πλούτο. Η διατήρηση και αναπαραγωγή του κ.α. θεωρείται αποτέλεσμα α. της ύπαρξης ισχυρών δογμάτων και ιδεολογιών, β. της έλλειψης πολιτικής βούλησης για αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και γ. της έλλειψης επαρκούς τεχνογνωσίας. Υπό αυτό το πρίσμα εξετάζεται ο πληθυσμός των περιοχών Ελευθερίου-Κορδελιού, Δ. Μενεμένης και Δ. Εύοσμου στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από πρόσφυγες, εσωτερικούς μετανάστες και επαναπατρισθέντες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο γεγονός ότι ο συγκεκριμένος πληθυσμός φαίνεται να βιώνει σε μεγάλο βαθμό τον κ.α. και λόγω του ότι χρησιμοποιεί διαφορετική γλώσσα από αυτή του επίσημου κράτους. Στην περίπτωση των Ρομ και των Ποντίων, κρίνεται ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί ως ισχυρός παράγοντας αποκλεισμού, αφού παρατηρείται ότι συνήθως τα παιδιά είτε μένουν από την αρχή εκτός σχολείου, είτε οδηγούνται στη σχολική αποτυχία. Συγκεκριμένα, παρατηρείται ότι οι Ρομ σε μεγάλο ποσοστό δεν εγγράφουν τα παιδιά τους στο σχολείο, σε αντίθεση με τους Πόντιους. Παρ’ όλα αυτά, τα παιδιά και των δύο ομάδων βιώνουν τη σχολική αποτυχία και καταλήγουν σε μεγάλο ποσοστό να εγκαταλείπουν το σχολείο Γίνεται αναφορά στις συνθήκες ζωής των ομάδων αυτών που δεν κρίνονται καθόλου ικανοποιητικές. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δυσχερείς αυτές καταστάσεις σχεδιάστηκε το πρόγραμμα «Φτώχεια 3», που αποτελείται από ειδικά σχεδιασμένες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για την προετοιμασία, ένταξη και ενίσχυση των παιδιών στο σχολείο και τον αλφαβητισμό ενηλίκων. Το πρόγραμμα αυτό δίνει ένα παράδειγμα επιτυχημένης προσπάθειας για την αντιστροφή της κατάστασης και δημιουργεί αισιοδοξία σχετικά με τη δυνατότητα σχολικής επιτυχίας των κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων.

Ειδικά χαρακτηριστικά: α) δείγματα διδακτικών τεχνικών

Τεχνικά χαρακτηριστικά: α) μονοχρωμία β) σημειώσεις γ) πίνακες με στατιστικά στοιχεία