Περιγραφή: Παρουσιάζεται η πορεία της διδακτικής των ξένων γλωσσών στην Ελλάδα. Στο βαθμό που η εκμάθηση των ξένων γλωσσών συνδέθηκε το δεύτερο ήμισυ του αιώνα με την επιτακτική ανάγκη για διεθνή επικοινωνία, η ξενόγλωσση εκπαίδευση απέκτησε πιο ουσιώδη εμπορικό και πολιτικό χαρακτήρα από παλαιότερα, όταν η διδασκαλία γλωσσών κύρους συνδεόταν με την πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και την κοινωνική τους υπόσταση. Το ζητούμενο δεν είναι πλέον η παροχή γνώσεων για την γλώσσα και τις μορφές έκφρασης ενός λαού μέσω λογοτεχνικών και άλλων κειμένων πολιτισμικής αξίας, αλλά οι τεχνικές δεξιότητες και η υψηλή επίδοση σε μία, το πολύ δύο γλώσσες διεθνούς κύρους. Στα πλαίσια αυτά, η γνωστή γραμματικομεταφραστική μέθοδος θεωρήθηκε αναχρονιστική. Έτσι, στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 έκαναν την εμφάνισή τους και στην Ελλάδα δύο νέες γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις: η οπτικοακουστική και η γνωσιακή προσέγγιση. Ενώ οι δύο προσεγγίσεις διέφεραν ως προς το περιεχόμενό τους, είχαν ένα κοινό μοντέλο εκπαιδευτικού πλαισίου. Κοινό ήταν στις δύο προσεγγίσεις και το αντικείμενο μάθησης: δηλαδή η δομή της γλώσσας. Επίσης σε γενικές γραμμές ήταν κοινή η βασική τους επιδίωξη, δηλαδή, η ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας των μαθητών/τριών ώστε να μπορούν να παράγουν κείμενα γραπτού και προφορικού λόγου με προτάσεις ορθές από άποψη γραμματικοσυντακτική. Ταυτόχρονα, όμως, οι δύο προσεγγίσεις αποτέλεσαν εκ διαμέτρου αντίθετες προτάσεις όχι μόνο ως προς τους στόχους που περιελάμβαναν τα αναλυτικά τους προγράμματα, αλλά και ως προς τη διδακτική μεθοδολογία, τις τεχνικές διδασκαλίας κλπ. Η οπτικοακουστική προσέγγιση στηρίχτηκε κυρίως στη θεωρία του συμπεριφορισμού (behaviourism), η οποία μετατόπισε την προσοχή από τη γλώσσα ως σύστημα δομών-εννοιών στη γλωσσική συμπεριφορά του ατόμου. Βασική αρχή της προσέγγισης αυτής ήταν πως η επιθυμητή γλωσσική συμπεριφορά εξαρτάται από τις συνθήκες του άμεσου περιβάλλοντος του ατόμου και μαθαίνεται μηχανιστικά. Με τη γνωσιακή προσέγγιση στη γλωσσοδιδακτική, η προσοχή στράφηκε και πάλι στο γλωσσικό σύστημα και στις νοητικές λειτουργίες του ατόμου. Αντικείμενο μελέτης ήταν οι κανόνες που διέπουν το φωνολογικό, μορφολογικό, συντακτικό και σημασιολογικό σύστημα μιας γλώσσα, και γενικός στόχος η κατανόηση και παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου με βάση τους κανόνες που οι μαθητές/τριες μαθαίνουν επαγωγικά. Τη δεκαετία του ’80 αρχίζει σταδιακά η υιοθέτηση της επικοινωνιακής προσέγγισης, που μετατόπισε την προσοχή από τα δομικά στοιχεία της γλώσσας στις επικοινωνιακές λειτουργίες της, δηλαδή, στις γλωσσικές πράξεις και στις έννοιες που εκφράζουν οι φυσικοί ομιλητές της γλώσσας στην καθημερινή τους ζωή. Ο προσανατολισμός στην επικοινωνιακή προσέγγιση οδήγησε στην υιοθέτηση ενός μαθητοκεντρικού παιδαγωγικού λόγου. Οι αλλαγές αυτές στον χώρο της ξενόγλωσσης διδασκαλίας δεν ήταν άσχετες από ένα νέο προσανατολισμό στην εκπαιδευτική θεωρία, όπως αυτή εμφανίστηκε σε δυτικές χώρες. Το ρεύμα προς την προοδευτική προσέγγιση (progressive approach), στηρίχθηκε στην επιστημονική διαπίστωση ότι η διδασκαλία και μάθηση δεν χαρακτηρίζονται από μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Με τη διαπίστωση αυτή επικεντρώνεται το ενδιαφέρον στη διαδικασία και τα προϊόντα της. Η προοδευτική προσέγγιση έκανε την εμφάνισή της στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του ’80. Θεωρείται μαθησιοκεντρική, αφού επικεντρώνει την προσοχή στη διαδικασία της μάθησης και όχι στον τρόπο διδασκαλίας, ενώ προωθεί την εμπειρική γνώση (learning by doing). Όλες οι προσεγγίσεις και πρακτικές γλωσσικής εκπαίδευσης που περιγράφονται παραπάνω, όσο και αν διαφέρουν μεταξύ τους, έχουν σύμφωνα με την ανακοίνωση, ένα κοινό χαρακτηριστικό. Αποτελούν ιδεολογικές εγγραφές ενός μονογλωσσικού και μονοπολιτισμικού ήθους, το οποίο δεν είναι συμβατό με τις ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διατήρηση της πολιτισμικής και γλωσσικής της ποικιλίας. Μια νέα προσέγγιση που έχει κάνει την εμφάνισή της στη διδακτική των γλωσσών είναι η διαπολιτισμική προσέγγιση βασική επιδίωξη της οποίας είναι η εκμάθηση της ξένης γλώσσας ως πολιτισμικού προϊόντος που διαφέρει αλλά δεν είναι ανώτερο ή κατώτερο κάποιου άλλου. Η νέα αυτή προσέγγιση έχει ήδη αξιολογηθεί σε περιορισμένη κλίμακα και παρατηρείται ότι στην πράξη δεν επιτυγχάνεται πάντα η ισότιμη αντιμετώπιση των ισχυρών και των ασθενών γλωσσών και πολιτισμών. Η πρόταση που διατυπώνεται από την ανακοίνωση είναι τα προγράμματα ξένων γλωσσών να στοχεύουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων που πρέπει να έχουν οι ευρωπαίοι πολίτες για να κατανοούν τους ομιλητές διαφόρων γλωσσών και για να χρησιμοποιούν τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες που διδάσκονται στο σχολείο με επικοινωνιακά αποτελεσματικούς τρόπους.

Ειδικά χαρακτηριστικά: α) δείγματα διδακτικών μεθόδων/προσεγγίσεων

Τεχνικά χαρακτηριστικά: α) μονοχρωμία β) μικρή έκταση