Κάθε ονοματική φράση κληρονομεί το γένος, τον αριθμό και την πτώση του ουσιαστικού που λειτουργεί ως κεφαλή της. Το ουσιαστικό αυτό καθορίζει και το γένος, τον αριθμό και την πτώση των προσδιορισμών του (εκτός αν πρόκειται για συγκεκριμένους ετερόπτωτους προσδιορισμούς βλ. παρακάτω).
Γενικά, το άρθρο, τα επίθετα, τα αριθμητικά, οι αντωνυμίες όλων των ειδών (εκτός των κλιτικών σε γενική κτητική) πρέπει να εμφανίζονται στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με το ουσιαστικό που προσδιορίζουν (εφόσον διαθέτουν γένος, αριθμό και πτώση):
ο καλός μαθητής η καλή μαθήτρια το καλό παιδί
οι καλοί μαθητές οι καλές μαθήτριες τα καλά παιδιά
όλοι εκείνοι οι καλοί μαθητές
μερικά καλά παιδιά
Ποια καλή κυρία σου το έδωσε;
Πόσους καλούς ανθρώπους ξέρεις;
Κάποιοι προσδιορισμοί είναι άκλιτοι:
κάθε καλό παιδί
έξι καλά παιδιά
Κάποιοι έχουν κοινό τύπο για το αρσενικό και το θηλυκό:
οι τέσσερις ξανθοί άντρες
οι τέσσερις ξανθές κοπέλες
τα τέσσερα ξανθά παιδιά.
Υπάρχουν βέβαια και ουσιαστικά κοινού γένους (βλ. σχετικό δελτίο), τα οποία είναι γενικά αμφίσημα και συνήθως διαφοροποιούνται από το γένος των προσδιοριστών τους:
τέσσερις ηθοποιοί
οι τέσσερις ηθοποιοί
οι τέσσερις ξανθοί ηθοποιοί
οι τέσσερις ξανθές ηθοποιοί.
Οι προσδιορισμοί που συνήθως ΔΕΝ συμφωνούν με το ουσιαστικό μπορεί να είναι:
(α) ένας ετερόπτωτος προσδιορισμός σε γενική (κτητική, υποκειμενική, αντικειμενική κτό.):
το σπίτι μας
το σπίτι του Γιάννη
μια ξανθή ηθοποιός του θεάτρου
εκείνη η τελευταία ερώτηση του δημοσιογράφου
όλοι αυτοί οι σύμβουλοι του προέδρου
(β) διάφορα επιρρηματικά στοιχεία (συνήθως άκλιτα), που προσδιορίζουν το ίδιο το ουσιαστικό ή κάποιον προσδιοριστή του:
η κάτω αυλή
ο τότε πρωθυπουργός
ο μέχρι πρόσφατα σύζυγός της
ο μεν πρόεδρος
ένας πολύ καλός άνθρωπος
όλα σχεδόν τα μαθήματα
μια ολοένα και πιο δύσκολη εξέταση
ένα τρεις φορές μεγαλύτερο σπίτι
ο κατεξοχήν υπεύθυνος
(γ) διάφορες προθέσεις και τα συμπληρώματά τους:
το παιδί από την Αθήνα
το σπίτι μας στην Πάτρα
η δασκάλα με τα μακριά μαλλιά
η μεγάλη ανησυχία του για τις εξετάσεις της οδήγησης
η γιαγιά μου από την πλευρά του πατέρα μου