6.1. Δεν υπάρχει συνήθως πρόβλημα στην αντιστοίχιση των ορθογραφικών συνδυασμών ρινικού συμφώνου που το ακολουθεί είτε φωνήεν είτε τριβόμενο σύμφωνο (άλλο από <χ> και <γ>) – καθώς η αντιστοίχιση γραφής-προφοράς είναι λίγο πολύ διαφανής:

Οι περισσότερες λέξεις που μας ενδιαφέρουν εδώ ανήκουν σε τρεις κατηγορίες:

(α) προϊόντα σύνθεσης που ακολούθησε κάποιες ιστορικά έγκυρες διαδικασίες που επηρέασαν την ορθογραφία: έτσι, σύμπτωση, συγκυρία, συγγραφέας, συγχωρώ κτλ.

(β) λέξεις όπου ένα ρινικό σύμφωνο υπήρχε δίπλα σε κάποιο άλλο σύμφωνο το οποίο διατήρησε ή άλλαξε ιστορικά τη φωνητική του αξία, λ.χ., πέντε, αμπέλι, άγκυρα, κτλ.

6.2. Γενικά, σε λίγες μόνο περιπτώσεις η ορθογράφηση των λέξεων που περιέχουν ρινικό σύμφωνο είναι και ενδεικτική της προφοράς με απόλυτη διαφάνεια, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις ούτε η ορθογραφία είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική ούτε και η συμπεριφορά όλων των ομιλητών κοινή. Μπορούμε να διακρίνουμε λοιπόν τις παρακάτω περιπτώσεις:

(α) το ρινικό σύμφωνο αναπαρίσταται ορθογραφικά όπως προφέρεται και το σύμφωνο που ακολουθεί έχει διαφανή φωνητική αξία (εφόσον είναι τριβόμενο σύμφωνο):

(β) το ρινικό σύμφωνο αναπαρίσταται ορθογραφικά όπως προφέρεται, όμως το σύμφωνο που ακολουθεί δεν έχει διαφανή φωνητική αξία, εφόσον δεν προκύπτει από πουθενά το χαρακτηριστικό της ηχηρότητας που κανονικά του αποδίδουν οι φυσικοί ομιλητές:

(γ) το ρινικό σύμφωνο αναπαρίσταται ορθογραφικά, δεν το προφέρουν όμως όλοι οι φυσικοί ομιλητές με τον ίδιο τρόπο (το ρινικό σύμφωνο είναι με μεγαλύτερη βεβαιότητα παρόν όσο πιο λόγια είναι μια λέξη), και το κλειστό σύμφωνο που ακολουθεί είναι πάντα ηχηρό:

(δ) η λέξη είναι προφανώς δάνεια, και οι φυσικοί ομιλητές διαφέρουν ανάλογα με τις γνώσεις και τις αντιλήψεις τους:

(ε) το ρινικό σύμφωνο δεν αναπαρίσταται ορθογραφικά, προφέρεται όμως κατά σύμβαση στο συνδυασμό <γχ> (από όλους τους φυσικούς ομιλητές) και στους συνδυασμούς <γγ> και <γκ> (κατά περίπτωση):

(ζ) Σε περιπτώσεις όπως έγκυος, άγγελος, αγγούρι, Πάγκαλος, κτλ. οι περισσότεροι ομιλητές προφέρουν το ρινικό σύμφωνο (με μεγαλύτερη πιθανότητα όσο πιο λόγια είναι η λέξη), ενώ είναι δυνατό να προφέρουν μόνο το υπερωικό ή ουρανικό κλειστό που ακολουθεί (πάντα όμως ηχηροποιημένο).

(η) Στις περιπτώσεις που ιστορικά βρέθηκαν να συνυπάρχουν δύο όμοια ρινικά σύμφωνα, προφέρονται ως ένα:

(ι) Οι περιπτώσεις όπως συζήτηση, συσκότιση, κτλ. ενδιαφέρουν μόνο τους προχωρημένους μαθητές ως προς την ετυμολογία τους και δεν αφορούν τη φωνολογία της νέας ελληνικής ως προς την προφορά των ρινικών συμφώνων.

6.3. Σε κάθε περίπτωση πάντως που ένα ρινικό ακολουθείται από σύμφωνο, όπως κι αν ορθογραφούνται και ανεξάρτητα από την ιστορική τους προέλευση, το ρινικό τείνει να αφομοιώνεται με το σύμφωνο που ακολουθεί ως προς το σημείο της άρθρωσης: οι συγκρίσεις που μπορούν να γίνουν είναι προφανείς και είναι αρκετά «φυσικές» καθώς εμφανίζονται σε αρκετές γλώσσες του κόσμου:

Φατνιακο-οδοντικό πριν από φωνήεν ή φατνιακο-οδοντικό σύμφωνο:

Χειλικό πριν από χειλικό:

Ουρανικό πριν από ουρανικό:

Υπερωικό πριν από υπερωικό:

(α) εφόσον βρίσκονται στην αρχή λέξης:

νταλίκα, μπάλα, γκαρίζω, γκέμια

(β) εφόσον το ίδιο σύμφωνο επαναλαμβάνεται σε συνεχόμενες συλλαβές:

ντουντούκα, μπεμπέκα, Γκώγκος

Γενικά, δεν υπάρχει ελληνική λέξη που να αρχίζει από ρινικό σύμφωνο που να ακολουθείται από κάποιο άλλο σύμφωνο. Έτσι, τα συμπλέγματα <μπ>, <ντ> και <γκ> (ή <γγ>) στην αρχή λέξης προφέρονται πάντα το ίδιο από όλους τους ομιλητές της ελληνικής (αντίθετα με τις περιπτώσεις που βλέπουμε σε άλλες θέσεις μέσα στη λέξη) και το σύμπλεγμα <γχ> δεν εμφανίζεται ποτέ στην αρχή λέξης.