Κεντρική Σελίδα

Πληροφορίες  Βοήθεια  Αφίσα  English Summary  Media.UoA Central


ΘΕΜΑΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ [ Πληροφορίες ] [ Συντελεστές ] [ Πρώτη Σελίδα ]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ

1. Θέμα Παραγωγική επιθηματοποίηση: μεγεθυντικά

Κωδικός: ΓΓ-13
Κατηγορία: Μορφολογία
Συντάκτης: Γιάννης Γαλανόπουλος


2. Παραδείγματα:
κουτάλα, κοπελάρα, φωνάκλα, κλεφταράς, σπιταρόνα, ποντίκαρος, ψαρούκλα, μηδενικούρα

3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας:
1, 2 ΕΚΠΑ
4. Προαπαιτούμενη γνώση:
  • Παραγωγική μορφολογία


  • Ειδικότερα:

  • Παραγωγική επιθηματοποίηση


  • Παραγωγή ουσιαστικών

5. Πιθανά λάθη:
Λανθασμένος σχηματισμός μεγεθυντικών.
6. Περιγραφή:

Τα μεγεθυντικά ουσιαστικά είναι αρσενικού ή θηλυκού γένους. Τα επιθήματα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των μεγεθυντικών είναι τα εξής:

(Δ ΚΕΓ)

Παράγει θηλυκά μεγεθυντικά από ουδέτερα ουσιαστικά σε - ι:

βαρέλι→ βαρέλα, γυαλί→ γυάλα, κολοκύθι→ κολοκύθα, κουτάλι→ κουτάλα, μπουκάλι→ μπουκάλα, πιρούνι→ πιρούνα

-άρα (Δ ΚΕΓ)

Παράγει θηλυκά μεγεθυντικά από θηλυκά ουσιαστικά σε , :

αυτοκίνητο→ αυτοκινητάρα, γυναίκα→ γυναικάρα, κοπέλα→ κοπελάρα, κούκλα→ κουκλάρα, τρύπα→ τρυπάρα, φέτα→ φετάρα, φωνή→ φωνάρα

-άκλα

Παράγει θηλυκά μεγεθυντικά:

γαϊδούρι→ γαϊδουράκλα, φωνή→ φωνάκλα, χέρι→ χεράκλα

-ακλας

Παράγει αρσενικά μεγεθυντικά:

άντρας→ άντρακλας

-ακλάς

Παράγει αρσενικά μεγεθυντικά που δηλώνουν τον άρρενα κάτοχο μιας ιδιότητας:

φωνή→ φωνακλάς

-αράς

Παράγει αρσενικά μεγεθυντικά που δηλώνουν τον άρρενα κάτοχο μιας ιδιότητας:

δουλευτής→ δουλευταράς, κλέφτης→ κλεφταράς, κοιλιά→ κοιλαράς, παιδί→ παιδαράς

-αρόνα

Παράγει θηλυκά μεγεθυντικά:

σπίτι→ σπιταρόνα

-αρος

Παράγει αρσενικά μεγεθυντικά:

γάτος→ γάταρος, εγωιστής→ εγωίσταρος, κορίτσι→ κορίτσαρος, παιδί→ παίδαρος, ποντίκι→ ποντίκαρος

-άτορας

Παράγει αρσενικά μεγεθυντικά:

ήλιος→ ηλιάτορας, σύμβουλος→ συμβουλάτορας

-ούκλα

Παράγει θηλυκά μεγεθυντικά:

μάτι→ ματούκλα, μύτη→ μυτούκλα, χέρι→ χερούκλα, ψάρι→ ψαρούκλα

-ούκλας

Παράγει αρσενικά μεγεθυντικά:

άντρας→ αντρούκλας

-ούρα

Παράγει θηλυκά μεγεθυντικά:

μηδενικό→ μηδενικούρα, χαιρετώ→ χαιρετούρα

Στα μεγεθυντικά μπορούμε να εντάξουμε και μερικά επιτατικά που σημαίνουν ιδιότητα και παράγονται από ουσιαστικά, επίθετα ή ρήματα. Αυτά παίρνουν τις παρακάτω καταλήξεις:

-ακας: μεθύστακας (<μεθάω/ώ)

-αλάς: κρεμανταλάς (<κρέμομαι)

-αράς: υπναράς (<ύπνος)

-άς, -ας: γλωσσάς (<γλώσσα), δοντάς (<δόντι), κεφάλας (<κεφάλι)

-ούλιακας: στραβούλιακας (<στραβός)


7. Παρουσίαση:
Για το σχηματισμό των μεγεθυντικών χρησιμοποιούμε διάφορα επιθήματα. Σε μερικές περιπτώσεις η παραγωγή ενός μεγεθυντικού φαίνεται προβληματική (π.χ. καλάθι → καλάθα, πιρούνι → πιρούνα, σπίτι → σπιταρόνα κτλ.). Ο διδάσκων θα χρειαστεί να επανέλθει πολλές φορές σε αυτό το γραμματικό φαινόμενο, δίνοντας ασκήσεις στους μαθητές για να τους βοηθήσει στο σωστό σχηματισμό μεγεθυντικών. Μια καλή ιδέα είναι αρχικά να τους δίνει, μαζί με τις λέξεις, ανακατεμένες τις παραγωγικές καταλήξεις και να τους ζητά να βρουν αυτή που ταιριάζει προκειμένου να σχηματίσουν το σωστό μεγεθυντικό.
8. Σύνδεση με συναφή θέματα:
ΒΣ-06 - Υποκοριστικά ουσιαστικών: βασικές καταλήξεις
ΒΣ-07 - Υποκοριστικά ουσιαστικών: λιγότερο συχνές καταλήξεις
ΒΣ-08 - Υποκοριστικά ουσιαστικών: λόγιες καταλήξεις
ΒΣ-09 - Υποκοριστικά επιθέτων

9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος:
Γλωσσικές Ασκήσεις: 573-574.


 GG13_9047.doc
 Αποθήκευση Αρχείου Word
 GG13_9047.pdf
 Αποθήκευση Αρχείου PDF

Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ