1. Θέμα Μονολεκτικά παραθετικά επιθέτων σε τερος/τατος και έστερος/έστατος
Κωδικός: ΓΓ-04 Κατηγορία: Μορφολογία Συντάκτης: Γιάννης Γαλανόπουλος
2. Παραδείγματα: ωραίος - ωραιότερος - ο ωραιότερος - ωραιότατος στενός - στενότερος - ο στενότερος - στενότατος σαφής - σαφέστερος - ο σαφέστερος - σαφέστατος
3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας: Γ΄, Δ΄ επίπεδο ΚΕΓ, 1, 2 ΕΚΠΑ 4. Προαπαιτούμενη γνώση: Τα τρία γένη των επιθέτων
Κλίση επιθέτων
5. Πιθανά λάθη: έγινε χοντρότηρη
είναι παχότερος
6. Περιγραφή: α) Μονολεκτικό τύπο παραθετικών μπορούν να σχηματίσουν τα επίθετα που λήγουν σε -ος, -η, -ο (εκτός από τα επίθετα που προέρχονται από τις παθητικές τετελεσμένες μετοχές), -ος, -α, -ο, -ύς, -ιά, -ύ και τα δικατάληκτα σε -ης, -ες και σε -ων/-ονας, -ον. Τα επίθετα που λήγουν σε -ος, -η, -ο, σε -ος, -α, -ο, σε -ος, -ια, -ο, σε -ύς, -ιά, -ύ, σε -ύς, -εία, -ύ και σε -ης, -ες σχηματίζουν το συγκριτικό με την προσθήκη του επιθήματος -τερος, -η, -ο στην ονομαστική ενικού του ουδετέρου του θετικού επιθέτου (ομορφότερος, -η, -ο / σπουδαιότερος, -η, -ο / φρεσκότερος, -η, -ο / βαρύτερος, -η, -ο / ταχύτερος, -η, -ο / ακριβέστερος, -η, -ο). Τα δικατάληκτα επίθετα που λήγουν σε -ων/-ονας, -ον σχηματίζουν μονολεκτικά το συγκριτικό με την προσθήκη του επιθήματος -ονέστερος, -η, -ο (ευγνωμονέστερος, -η, -ο). Δε σχηματίζουν μονολεκτικό συγκριτικό τα επίθετα που λήγουν σε -ής, -ιά, -ί, σε -ης, -α, -ικο, σε -άς/-ής, -ού, -άδικο/-ούδικο/-ήδικο, σε -ων, -ουσα, -ον, οι παθητικές μετοχές ενεστώτα σε -όμενος, -ώμενος, -ούμενος, οι παθητικές τετελεσμένες μετοχές σε -μένος και τα άκλιτα επίθετα. β) Ο σχετικός υπερθετικός σχηματίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με το συγκριτικό, με τη διαφορά ότι παίρνει μπροστά το οριστικό άρθρο (ο ομορφότερος, η ομορφότερη, το ομορφότερο / ο σπουδαιότερος, η σπουδαιότερη, το σπουδαιότερο / ο φρεσκότερος, η φρεσκότερη, το φρεσκότερο / ο βαρύτερος, η βαρύτερη, το βαρύτερο / ο ταχύτερος, η ταχύτερη, το ταχύτερο / ο ακριβέστερος, η ακριβέστερη, το ακριβέστερο / ο ευγνωμονέστερος, η ευγνωμονέστερη, το ευγνωμονέστερο). γ) Ο απόλυτος υπερθετικός είναι λόγιος τύπος και χρησιμοποιείται λιγότερο από το σχετικό υπερθετικό. Ο απόλυτος υπερθετικός σχηματίζεται με την προσθήκη του επιθήματος -τατος στην ονομαστική ενικού του ουδετέρου του θετικού επιθέτου (ομορφότατος, -η, -ο / σπουδαιότατος, -η, -ο / φρεσκότατος, -η, -ο / βαρύτατος, -η, -ο / ταχύτατος, -η, -ο / ακριβέστατος, -η, -ο). Τα δικατάληκτα επίθετα σε -ων/-ονας, -ον σχηματίζουν τον απόλυτο υπερθετικό με την προσθήκη του επιθήματος -ονέστατος (μετριοφρονέστατος, -η, -ο). Τα μονολεκτικά παραθετικά κλίνονται όπως τα επίθετα που λήγουν σε -ος, -η, -ο. Δε σχηματίζουν μονολεκτικά παραθετικά τα επίθετα που φανερώνουν ύλη ή χρόνο: ασημένιος, γυάλινος, μαρμάρινος, ξύλινος, αποψινός, αυριανός, περσινός, χτεσινός κτλ. Ανώμαλοι τύποι συγκριτικού και υπερθετικού Θετικός | Συγκριτικός | Σχετικός υπερθετικός | Απόλυτος υπερθετικός | απλός | απλούστερος | ο απλούστερος | απλούστατος | γέρος | γεροντότερος | ο γεροντότερος | -------------------- | κακός | χειρότερος | ο χειρότερος | κάκιστος / χείριστος | καλός | καλύτερος | ο καλύτερος | κάλλιστος / άριστος | κοντός | κοντότερος / κοντύτερος | ο κοντότερος / κοντύτερος | κοντότατος / κοντύτατος | λίγος | λιγότερος | ο λιγότερος | ελάχιστος | μεγάλος | μεγαλύτερος | ο μεγαλύτερος | μέγιστος | μικρός | μικρότερος | ο μικρότερος | ελάχιστος | πολύς | περισσότερος | ο περισσότερος | (πλείστος) | πρώτος | πρωτύτερος | ο πρωτύτερος | πρώτιστος | 7. Παρουσίαση: Ο μονολεκτικός σχηματισμός των παραθετικών παρουσιάζει αρκετά προβλήματα σχηματισμού (π.χ. μικρός / μικρότερος, αλλά μεγάλος / μεγαλύτερος). Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο σχηματισμό του συγκριτικού βαθμού. Ο διδάσκων θα πρέπει να ξεκινήσει με τους απλούς σχηματισμούς και στη συνέχεια να προχωρήσει στους ανώμαλους. 8. Σύνδεση με συναφή θέματα: ΓΓ-05 - Περιφραστικά παραθετικά επιθέτων
9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος: Γλωσσικές Ασκήσεις: 160-162, 164.
Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
|