1. Θέμα Αμετάβατα ρήματα
Κωδικός: ΓΓ-21 Κατηγορία: Σύνταξη Συντάκτης: Γιάννης Γαλανόπουλος
2. Παραδείγματα: αναπαύομαι, αναπνέω, γελώ, γίνομαι, δακρύζω, διψάω, δουλεύω, είμαι, εργάζομαι, έρχομαι, κάθομαι, κοιμάμαι, λάμπω, μένω, ντύνομαι, ξεκουράζομαι, πεινάω, πλένομαι, πρέπει, πρόκειται, σηκώνομαι, τρέχω κτλ.
3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας: 3 ΕΚΠΑ 4. Προαπαιτούμενη γνώση: Ρήματα (γενικά)
Πτώσεις (ουσιαστικών)
Αντωνυμίες
5. Πιθανά λάθη: Λανθασμένη σύνταξη αμετάβατων ρημάτων με αντικείμενο. 6. Περιγραφή: Αμετάβατα είναι τα ρήματα τα οποία δε συνδυάζονται με αντικείμενο. Αμετάβατα ρήματα είναι: α) Τα ρήματα που είναι στην ενεργητική φωνή και δηλώνουν ενέργεια η οποία δε μεταβαίνει σε κάτι άλλο: Το παιδί χαμογελάει. ’λλα ρήματα αυτού του τύπου είναι: αναπνέω, απεργώ, δακρύζω, εφημερεύω, μένω, ροχαλίζω, τρέχω, χαμογελώ, χορεύω κτλ. β) Τα ρήματα που είναι στην ενεργητική φωνή και δηλώνουν μια κατάσταση: Τα ποτήρια λάμπουν. Το μωρό πεινάει. ’λλα ρήματα αυτού του τύπου είναι: διψάω, ιδρώνω, πεθαίνω, πονάω κτλ. γ) Τα ρήματα που είναι στην παθητική φωνή και δηλώνουν ενέργεια: Ο πατέρας μου σηκώνεται νωρίς το πρωί. ’λλα ρήματα αυτού του τύπου είναι: εργάζομαι, έρχομαι, ετοιμάζομαι, ξεκουράζομαι κτλ. δ) Τα ρήματα που είναι στην παθητική φωνή και δηλώνουν μια κατάσταση: Το βράδυ συνήθως κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού του. Ο πατέρας αναπαύεται. ’λλα τέτοια ρήματα είναι: κοιμάμαι, λιάζομαι, λυπάμαι, φοβάμαι. ε) Τα ρήματα που είναι στην παθητική φωνή και παράγονται από ενεργητικά μεταβατικά ρήματα: Το διαμέρισμα βάφτηκε από τους μαστόρους. στ) Τα ρήματα που έχουν αυτοπαθητική σημασία και τα οποία παράγονται από ενεργητικά μεταβατικά ρήματα: Ο Γιάννης ξυρίζεται. ’λλα τέτοια ρήματα είναι βάφομαι (<βάφω), ντύνομαι (<ντύνω), πλένομαι (<πλένω), χτενίζομαι (<χτενίζω) κτλ. ζ) Τα ρήματα που έχουν και τον αμετάβατο και το μεταβατικό τύπο, αλλά με διαφορετική σημασία: Ο Γιώργος πονάει. (αλλά: Ο Γιώργος σε πονάει.) ’λλα τέτοια ρήματα είναι γελώ γελώ κάποιον, γυαλίζω γυαλίζω κάτι, δουλεύω δουλεύω κάποιον κτλ. η) Επίσης, αμετάβατα είναι και τα συνδετικά ρήματα (που συνδυάζονται με μια ονοματική ή επιθετική φράση που λειτουργεί ως κατηγορούμενο), όπως το είμαι, γίνομαι κτλ. Ο Κώστας είναι ο διευθυντής μας. Ο Βασίλης έγινε πολύ σοβαρός. θ) Υπάρχουν και τα απρόσωπα αμετάβατα ρήματα, όπως μπορεί, πρέπει, πρόκειται, φαίνεται κτλ., τα οποία απαιτούν ως συμπλήρωμα μια πρόταση: Πρέπει να τον δω. Τι πρόκειται να συμβεί; Φαίνεται ότι δεν είναι καλά. 7. Παρουσίαση: Στόχος μας είναι να καταλάβουν οι μαθητές ότι τα αμετάβατα ρήματα δεν παίρνουν συμπλήρωμα (αντικείμενο). Ένας απλός τρόπος θα ήταν να δίνει ο διδάσκων απλές φράσεις με αμετάβατα και μεταβατικά ρήματα και να ζητά από τους μαθητές να βρουν το αντικείμενο των ρημάτων ρωτώντας με τα «τι;», «ποιανού, ποιανής;». Έτσι, θα αντιληφθούν ότι υπάρχουν και ρήματα που δεν παίρνουν αντικείμενο. 8. Σύνδεση με συναφή θέματα: ΓΓ-22 - Μεταβατικά ρήματα ΓΓ-23 - Εναλλαγή μεταβατικής-αμετάβατης σύνταξης
9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος: Γλωσσικές Ασκήσεις: 406-407.
Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
|