Κεντρική Σελίδα

Πληροφορίες  Βοήθεια  Αφίσα  English Summary  Media.UoA Central


ΘΕΜΑΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ [ Πληροφορίες ] [ Συντελεστές ] [ Πρώτη Σελίδα ]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ

1. Θέμα Τονικό σχήμα αρσενικών και θηλυκών σε ος

Κωδικός: ΒΣ-03
Κατηγορία: Φωνολογία
Συντάκτης: Βασίλης Σπυρόπουλος


2. Παραδείγματα:
ο ουρανός, ο χώρος, ο άνθρωπος
η οδός, η λεωφόρος, η είσοδος
ο/η ηθοποιός, ο/η σημαιοφόρος, ο/η πρόεδρος

3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας:
Επίπεδο αρχαρίων, και πιο συγκεκριμένα Α´ ΚΕΓ και 1-2 ΕΚΠΑ
4. Προαπαιτούμενη γνώση:
  • Κλίση ουσιαστικών


  • Ειδικότερα

  • Μορφολογικές τάξεις ουσιαστικών


  • Τονικά σχήματα ουσιαστικών

5. Πιθανά λάθη:
(α) Διατήρηση του τόνου στη συλλαβή του λημματικού τύπου (λ.χ. των άνθρωπων, τις έξοδους)

(β) Ξεκινώντας από τις πλάγιες πτώσεις του πληθυντικού αδυναμία ορθού σχηματισμού των άλλων πτώσεων (λ.χ., οι μεθόδοι, οι ανέμοι).


6. Περιγραφή:

Τα οξύτονα και παροξύτονα ουσιαστικά σε -ος τονίζονται στην ίδια συλλαβή σε όλη την κλίση:

 

Ενικός

Πληθυντικός

Ονομαστική

ουρανός

δρόμος

ουρανοί

δρόμοι

Γενική

ουρανού

δρόμου

ουρανών

δρόμων

Αιτιατική

ουρανό

δρόμο

ουρανούς

δρόμους

Κλητική

ουρανέ

δρόμε

ουρανοί

δρόμοι

Αντίθετα τα προπαροξύτονα παρουσιάζουν δύο εναλλακτικά σχήματα: στην πρώτη περίπτωση ο τόνος μετακινείται στην παραλήγουσα στη γενική και αιτιατική πληθυντικού, ενώ στη δεύτερη περίπτωση παραμένει σταθερός στην ίδια συλλαβή

 

Ενικός

Πληθυντικός

Ονομαστική

διάδρομος

καλόγερος

διάδρομοι

καλόγεροι

Γενική

διάδρομου

καλόγερου

διαδρόμων

καλόγερων

Αιτιατική

διάδρομο

καλόγερο

διαδρόμους

καλόγερους

Κλητική

διάδρομε

καλόγερε

διάδρομοι

καλόγεροι

Το πρώτο σχήμα ακολουθούν κυρίως οι λέξεις λόγιας προέλευσης που απαντούν στον επίσημο λόγο:

άνθρωπος, άνεμος, θάνατος, θόρυβος, κίνδυνος, πρόεδρος, πρόλογος

Το δεύτερο σχήμα εμφανίζεται κυρίως σε νεότερους σχηματισμούς και σύνθετα:

ανεμόμυλος, κατήφορος, λαχανόκηπος, παλιάνθρωπος, χωματόδρομος, ψεύταρος

Ωστόσο η διάκριση αυτή δεν είναι απόλυτη και μπορεί το ίδιο ουσιαστικό να εμφανίζει και τα δύο σχήματα, ανάλογα με το ύφος και το περιβάλλον


7. Παρουσίαση:
Εκτός από την παρουσίαση του κλιτικού παραδείγματος και των τυπικών περιπτώσεων σε όλες τις πτώσεις και σε διάφορους συνδυασμούς με επίθετα και άλλα ουσιαστικά που συμφωνούν σε γένος, αριθμό και πτώση είναι χρήσιμο κάθε φορά που συναντώνται κάποιοι σχετικοί τύποι να γίνεται – έστω έμμεσα – αναφορά στις πτώσεις που εμφανίζουν αλλαγή της τονισμένης συλλαβής.
8. Σύνδεση με συναφή θέματα:
ΑΤ-23 - Τονισμός επιθέτων: στηλοειδής τονισμός και λόγιες εξαιρέσεις
ΑΤ-26 - Τονισμός ουσιαστικών και καταβιβασμός του τόνου

9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος:
Γλωσσικές Ασκήσεις: 72-73, 76, 86-89.


 BS03_1766.doc
 Αποθήκευση Αρχείου Word
 BS03_1766.pdf
 Αποθήκευση Αρχείου PDF

Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ