Ως αυτοπάθεια ορίζουμε την περίσταση κατά την οποία η ενέργεια ενός υποκειμένου κατευθύνεται / επιστρέφει στο ίδιο το υποκείμενο. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις τρόποι με τους οποίους η αυτοπάθεια εκφράζεται συντακτικά:

Α. ρητά και πρωτοτυπικά, με τη χρήση ενεργητικού ρήματος που δέχεται ως αντικείμενο τον κατάλληλο τύπο της αυτοπαθούς αντωνυμίας ο εαυτός μου:

Β. λιγότερο προφανώς, με τη χρήση ρήματος μεσοπαθητικής μορφολογίας με το πρόθημα αυτο-:

Ο ύποπτος αυτοπυροβολήθηκε (= πυροβόλησε τον εαυτό του).

Γ. ακόμα λιγότερο προφανώς, με τη χρήση ρήματος μεσοπαθητικής μορφολογίας (κυρίως με ρήματα που δηλώνουν σωματική φροντίδα ή πάθηση):

Ετοιμάστηκε να ξυριστεί και κόπηκε.

Οι περιπτώσεις Β και Γ παρουσιάζονται εκτενέστερα στο σχετικό δελτίο.

Για την ενεργητική σύνταξη της αυτοπάθειας παρατηρούμε τα εξής:

(α) κανονικά η αντωνυμία ο εαυτός μου αναφέρεται στο υποκείμενο μιας πρότασης, έχει θέση άμεσου αντικειμένου και συμφωνεί μαζί του σε γένος και αριθμό:

Να προσέχεις τον εαυτό σου.

Σπανιότερα είναι δυνατό να αναφέρεται σε κάποιον άλλο όρο της πρότασης:

Του δείξαμε τον εαυτό του.

Οι αντίστοιχες προτάσεις με υποκείμενο σε γ΄ ενικό πρόσωπο είναι θεωρητικά αμφίσημες, όμως προτιμάται η αναφορά στο υποκείμενο:

Ο Γιάννης του έδειξε τον εαυτό του (πιθανότερο σημείο αναφοράς: ο Γιάννης)

Ο Γιάννης του μίλησε για τον εαυτό του (πιθανότερο σημείο αναφοράς: ο Γιάννης)

(β) Εκτός από άμεσο αντικείμενο, η αυτοπαθής αντωνυμία ο εαυτός μου μπορεί να εμφανίζεται και ως έμμεσο αντικείμενο:

Έκανε ένα δώρο στον εαυτό του.

Μπορεί επίσης να εμφανίζεται ως συμπλήρωμα ονοματικών σχηματισμών:

Κλονίστηκε η εμπιστοσύνη της στον εαυτό της.

(γ) Γενικά, μπορεί να εμφανίζεται και ως συμπλήρωμα προθέσεων (συνήθως με, σε, για, από) - και πάλι όμως αναφέρεται κανονικά στο υποκείμενο της πρότασης:

Θύμωσε με τον εαυτό της.

(δ) Στις περιπτώσεις που ο τύπος ο εαυτός μου / σου κτλ. εμφανίζεται σε ονομαστική, ως υποκείμενο μιας πρότασης, κανονικά δε δηλώνει αυτοπάθεια, αλλά ερμηνεύεται εμφατικά, ως «εγώ ο ίδιος / αυτός ο ίδιος» κ.ο.κ.:

Ο εαυτός σου φταίει και κανένας άλλος.