1. Θέμα Επιρρήματα από επίθετα με κατάληξη -α/-ως
Κωδικός: ΓΓ-08 Κατηγορία: Μορφολογία Συντάκτης: Γιάννης Γαλανόπουλος
2. Παραδείγματα: άσχετα/ασχέτως, αυτόματα/αυτομάτως, έκτακτα/εκτάκτως, ευχάριστα/ευχαρίστως, ιδιαίτερα/ιδιαιτέρως, μόνιμα/μονίμως, τέλεια/τελείως
3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας: Δ΄ ΚΕΓ, 3 ΕΚΠΑ 4. Προαπαιτούμενη γνώση: Κλίση επιθέτων
Επιρρήματα από επίθετα με κατάληξη -α
5. Πιθανά λάθη: Δυσκολία στο σχηματισμό.
Λανθασμένη χρήση των επιρρημάτων.
Εσφαλμένη ταύτιση του επιθέτου με το επίρρημα.
6. Περιγραφή: Πολλά επιρρήματα έχουν και τους δύο τύπους, σε -α και σε -ως: ανάλογα / αναλόγως, άπταιστα / απταίστως, εσκεμμένα / εσκεμμένως. Ορισμένα από αυτά τα ζεύγη επιρρημάτων έχουν την ίδια ακριβώς σημασία, όπως, για παράδειγμα, τα: απόλυτα / απολύτως, βέβαια / βεβαίως, σπάνια / σπανίως. Συνήθως ο τύπος σε -ως χρησιμοποιείται πιο πολύ σε επίσημο ύφος λόγου. αιφνιδιαστικά αιφνιδιαστικώς | εμπειρικά εμπειρικώς | λεπτομερειακά λεπτομερειακώς | σιωπηρά σιωπηρώς | αιώνια αιωνίως | εμπιστευτικά εμπιστευτικώς | μάταια ματαίως | σπάνια σπανίως | ακαριαία ακαριαίως | έμπρακτα εμπράκτως | μεθοδικά μεθοδικώς | σταδιακά σταδιακώς | αντικειμενικά αντικειμενικώς | εξαιρετικά εξαιρετικώς | μοιραία μοιραίως | τελικά τελικώς | απόλυτα απολύτως | κλινικά κλινικώς | παγκόσμια παγκοσμίως | τυχαία τυχαίως | αρνητικά αρνητικώς | κοινωνικά κοινωνικώς | προσωρινά προσωρινώς | υποθετικά υποθετικώς | Είναι προτιμότερο να αποφεύγουμε τη χρήση επιρρημάτων σε -α όταν συνοδεύουν επίθετα στον πληθυντικό του ουδετέρου ή άλλα επιρρήματα σε -α, για να μη δημιουργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για επίθετα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, για να είμαστε πιο σαφείς, καλό είναι να χρησιμοποιούμε τον τύπο σε -ως στη θέση του αντίστοιχου σε -α. Π.χ.: τρόφιμα ελαφρώς δύσπεπτα κείμενα σχετικώς ευανάγνωστα τους εφοδίασαν με τα απολύτως αναγκαία πράγματα. Όμως οι δύο τύποι (σε -α και σε -ως) δεν είναι πάντα ταυτόσημοι, αλλά, αντίθετα, σε κάποια ζεύγη επιρρημάτων εμφανίζονται να έχουν διαφορετική σημασία: Π.χ.: ακριβά ακριβώς | αδιάκριτα αδιακρίτως | έκτακτα εκτάκτως | ιδιαίτερα ιδιαιτέρως | άγρια αγρίως | άμεσα αμέσως | ευχάριστα ευχαρίστως | τέλεια τελείως | Η βουλή συνεδρίασε εκτάκτως. (χωρίς να το είχε προγραμματίσει) Αλλά: Χτες το βράδυ βγήκαμε και περάσαμε έκτακτα. (θαυμάσια, πολύ ευχάριστα) Ήθελε να της μιλήσει ιδιαιτέρως. (χωριστά από τους άλλους) Αλλά: Εκτιμούν ιδιαίτερα το έργο της. (πολύ) Ο πωλητής θα σας εξυπηρετήσει ευχαρίστως. (με ευχαρίστηση) Αλλά: Περάσαμε το βράδυ μας ευχάριστα. (πολύ ωραία) Θα σας εξυπηρετήσουμε αμέσως. (χωρίς καθυστέρηση) Αλλά: Του πρόσφεραν βοήθεια άμεσα. (απευθείας, χωρίς μεσολάβηση) Όλοι οι απόφοιτοι θ' αρχίσουν να εργάζονται, αδιακρίτως φύλου και ηλικίας. (χωρίς διακρίσεις) Αλλά: Να μη συμπεριφέρεσαι αδιάκριτα. (χωρίς διακριτικότητα, με αγένεια) 7. Παρουσίαση: Καλό θα είναι να αφιερώσει ο διδάσκων αρκετό χρόνο στα επιρρήματα σε -α και -ως, και λόγω του προβληματικού σχηματισμού τους, αλλά κυρίως διότι η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει επίθετα που εκπροσωπούν το βασικό αφηρημένο / τυπικό λεξιλόγιο που οι μαθητές συναντούν στα σχολικά εγχειρίδια. Κρίνεται αναγκαίο ο διδάσκων να ασκήσει τους μαθητές έτσι ώστε να μπορούν να ξεχωρίζουν επιρρήματα που λήγουν σε -α και -ως αλλά δεν έχουν την ίδια σημασία. Οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, επεξεργάζονται ένα κατάλληλα επιλεγμένο κείμενο που τους μοιράζεται από το διδάσκοντα συμπληρώνουν επιρρήματα σε -α και στη συνέχεια τα αντικαθιστούν με επιρρήματα σε -ως. Στο τέλος καθεμιάς από τις παραπάνω μετατροπές συζητούν τα αποτελέσματα που αυτή επιφέρει. 8. Σύνδεση με συναφή θέματα: ΓΓ-06 - Επιρρήματα από επίθετα με κατάληξη -α ΓΓ-07 - Επιρρήματα από επίθετα με κατάληξη -ως
9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος: Γλωσσικές Ασκήσεις: 590.
Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
|