Κεντρική Σελίδα

Πληροφορίες  Βοήθεια  Αφίσα  English Summary  Media.UoA Central


ΘΕΜΑΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ [ Πληροφορίες ] [ Συντελεστές ] [ Πρώτη Σελίδα ]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ

1. Θέμα Επίθετα σε ος-ο και ης-ες

Κωδικός: ΓΓ-03
Κατηγορία: Μορφολογία
Συντάκτης: Γιάννης Γαλανόπουλος


2. Παραδείγματα:
ο Βόρειος Πόλος, η ενεργός δράση, η έγκυος γυναίκα, ο ακριβής υπολογισμός, η διεθνής κοινότητα, το διετές σχέδιο, οι εμφανείς διαφορές, τα σαφή συμπεράσματα, τα υγιή παιδιά

3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας:
Γ΄ ΚΕΓ, 3 ΕΚΠΑ
4. Προαπαιτούμενη γνώση:
Γένος, αριθμός, πτώση

Κλίση ουσιαστικών

Κλίση επιθέτων σε -ος, -η, -ο / -ος, -α, -ο / -ος, -ια, -ο


5. Πιθανά λάθη:
μπήκε στην ενεργός δράση

στη Βόρειος Ήπειρο

η ασφαλή μέθοδος

σε ασφαλή μέρος

επικρατεί πλήρη ησυχία



6. Περιγραφή:

Τα δικατάληκτα επίθετα είναι λόγιας προέλευσης και έχουν μία ομάδα τύπων για το αρσενικό και το θηλυκό γένος και μία για το ουδέτερο.

Επίθετα σε -ος, -ο

 

Ενικός

 

Αρσενικό/Θηλυκό

Ουδέτερο

Ονομαστική

-ος

-ο

Γενική

-ου

-ου

Αιτιατική

-ο(ν)

-ο

Κλητική

-ο

 

Πληθυντικός

Ονομαστική

-οι

Γενική

-ων

-ων

Αιτιατική

-ους

Κλητική

-οι

Τα δικατάληκτα επίθετα σε -ος, -ο μπορεί να έχουν θηλυκούς τύπους όπως και τα θηλυκά σε -ος, -α, -ο, αλλά σε επίσημο ύφος λόγου χρησιμοποιούνται οι τύποι του αρσενικού προκειμένου να προσδιοριστούν θηλυκά ουσιαστικά.

Π.χ. αζωτούχος ουσία, Βόρειος Αμερική, ενεργός δράση, ζωογόνος δύναμη, ειδοποιός διαφορά, φθοροποιός επίδραση.

Τα προπαροξύτονα επίθετα σε -ος, -ο μπορεί να σχηματίζουν τη γενική του ενικού και των τριών γενών, καθώς και την αιτιατική πληθυντικού του αρσενικού και του θηλυκού με μετακίνηση του τόνου στην παραλήγουσα (π.χ. του βορείου και βόρειου, τους βορείους και βόρειους).

Επίθετα σε -ής, -ές και -ης, -ες

 

Ενικός

 

Αρσενικό/Θηλυκό

Ουδέτερο

Ονομαστική

-ής

-ης

-ές

-ες

Γενική

-ούς

-ους

-ούς

-ους

Αιτιατική

-ές

-ες

 

Πληθυντικός

Ονομαστική

-είς

-εις

Γενική

-ών

-ων

-ών

-ων

Αιτιατική

-είς

-εις

Τα δικατάληκτα επίθετα αυτής της κατηγορίας μπορεί να είναι:

α) οξύτονα, διατηρώντας τον τόνο στη λήγουσα σε όλη την κλίση:

ο, η αβλαβής, το αβλαβές

ο, η ακριβής, το ακριβές

ο, η αληθής, το αληθές

ο, η διεθνής, το διεθνές

ο, η ευγενής, το ευγενές

β) παροξύτονα, αλλά με μετακίνηση του τόνου στην προπαραλήγουσα στην ονομαστική και αιτιατική ενικού του ουδετέρου:

ο, η αυθάδης, το αύθαδες

ο, η αυτάρκης, το αύταρκες

ο, η επιμήκης, το επίμηκες

ο, η καλοήθης, το καλόηθες

ο, η συνήθης, το σύνηθες

Εξαίρεση το επίθετο πλήρης, που διατηρεί τον τόνο στην παραλήγουσα σε όλη την κλίση:

ο, η πλήρης, το πλήρες, οι πλήρεις, τα πλήρη, των πλήρων

γ) παροξύτονα, αλλά με μετακίνηση του τόνου στη λήγουσα στη γενική πληθυντικού:

ο, η αμμώδης, το αμμώδες (των αμμωδών)

ο, η αφρώδης, το αφρώδες (των αφρωδών)

ο, η βραχώδης, το βραχώδες (των βραχωδών)

ο, η δηλητηριώδης, το δηλητηριώδες (των δηλητηριωδών)

ο, η θορυβώδης, το θορυβώδες (των θορυβωδών)

Η γενική ενικού του αρσενικού είναι -ους (π.χ. του μεγαλοπρεπούς ναού). Όταν όμως ένα επίθετο αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό, μπορεί να σχηματίζει τη γενική και σε (π.χ. του ευγενή, του συγγενή, του ψυχοπαθή).

Τα επίθετα σε -ης, -ες δε σχηματίζουν κλητική.


7. Παρουσίαση:
Τα δικατάληκτα επίθετα παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες για τους αλλόγλωσσους μαθητές, επειδή έχουν λόγια προέλευση. Καλό θα ήταν ο διδάσκων να ξεκινήσει με απλά παραδείγματα έτσι ώστε οι μαθητές να ασκηθούν στη χρήση αυτών των επιθέτων στο λόγο. Π.χ.: Θέλω να ταξιδέψω στη _________ (βόρειος) Αμερική. Πίνει πολλά _____________ (οινοπνευματώδης) ποτά.
8. Σύνδεση με συναφή θέματα:
ΑΤ-23 - Τονισμός επιθέτων: στηλοειδής τονισμός και λόγιες εξαιρέσεις
ΑΤ-58 - Συμφωνία στοιχείων μέσα στην ονοματική φράση
ΒΣ-01 - Ουσιαστικά σε ος/οι: αρσενικά, θηλυκά, κοινού γένους
ΒΣ-02 - Καταλήξεις ουσιαστικών σε ος/οι: αρσενικά, θηλυκά, κοινού γένους
ΒΣ-03 - Τονικό σχήμα αρσενικών και θηλυκών σε ος
ΜΠ-04 - Το γένος
ΜΠ-06 - Νόμος της τρισυλλαβίας

9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος:
Γλωσσικές Ασκήσεις: 138-140.


 GG03_8887.doc
 Αποθήκευση Αρχείου Word
 GG03_8887.pdf
 Αποθήκευση Αρχείου PDF

Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ