1. Θέμα Σχηματισμός του συνοπτικού παθητικού θέματος
Κωδικός: ΓΓ-10 Κατηγορία: Μορφολογία Συντάκτης: Γιάννης Γαλανόπουλος
2. Παραδείγματα: αγωνίστηκα, αισθάνθηκα, ακούστηκα, αναπτύχθηκα, αναρωτήθηκα, βολεύτηκα, ζεστάθηκα, κοιτάχτηκα, κρύφτηκα, ντύθηκα, ονειρεύτηκα, σερβιρίστηκα, σκέφτηκα, σφίχτηκα, φοβήθηκα
3. Επίπεδο-Βαθμός δυσκολίας: Δ΄ επίπεδο ΚΕΓ, 3 ΕΚΠΑ 4. Προαπαιτούμενη γνώση: Θέματα και καταλήξεις
Χρόνοι
5. Πιθανά λάθη: Δυσκολία στο σχηματισμό του παθητικού συνοπτικού όταν δε σχηματίζεται ομαλά, αλλά παρουσιάζει ιδιορρυθμίες στο σχηματισμό: εμπνέω → εμπνέστηκα, θερμαίνω → θερμάθηκα, αυξαίνω → αυξάθηκα, παραπονιέμαι → παραπονιέθηκα 6. Περιγραφή: Σχηματισμός συνοπτικού παθητικού θέματος α΄ συζυγία μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε φωνήεν ή -ν- (μετά από φωνήεν), παθητικό συνοπτικό σε -θ-: ιδρύ-ω, ιδρύθ-ηκα / υποδύ-ομαι, υποδύθ-ηκα / ντύν-ω, ντύθ-ηκα / εναντιών-ομαι, εναντιώθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -δ-, -θ-, -ζ- ή -ν- (μετά από φωνήεν), παθητικό συνοπτικό σε -στ-: διαψεύδ-ω, διαψεύστ-ηκα / πλάθ-ω, πλάστ-ηκα / εξετάζ-ω, εξετάστ-ηκα / αγωνίζ-ομαι, αγωνίστ-ηκα / πιάν-ω, πιάστ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -ε-, παθητικό συνοπτικό σε -ευστ-: εμπνέ-ω, εμπνεύστ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε φωνήεν, παθητικό συνοπτικό σε -στ-: ακού-ω, ακούστ-ηκα / συγκρού-ομαι, συγκρούστ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -γ-, -γγ-, -ζ-, -κ-, -χ-, -χν-, -σσ-, -ττ-, παθητικό συνοπτικό σε -χτ- (σε λόγια ρήματα και σε επίσημο ύφος λόγου σε -χθ-): ανοίγ-ω, ανοίχτ-ηκα / πετάγ-ομαι, πετάχτ-ηκα / σφίγγ-ω, σφίχτ-ηκα / διατάζ-ω, διατάχτ-ηκα και διατάχθ-ηκα / μπλέκ-ω, μπλέχτ-ηκα / καταψύχ-ω, καταψύχθ-ηκα / δέχ-ομαι, δέχτ-ηκα και δέχθ-ηκα / διώχν-ω, διώχτ-ηκα / αναπτύσσ-ω, αναπτύχθ-ηκα / εξελίσσ-ομαι, εξελίχθ-ηκα και εξελίχτ-ηκα / εισπράττ-ω, εισπράχθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -π-, -β-, -φ-, -πτ-, -φτ-, παθητικό συνοπτικό σε -φτ- (σε λόγια ρήματα και σε επίσημο ύφος λόγου σε -φθ-): εγκαταλείπ-ω, εγκαταλείφθ-ηκα και εγκαταλείφτ-ηκα / κρύβ-ω, κρύφτ-ηκα / βάφ-ω, βάφτ-ηκα / καλύπτ-ω, καλύφθ-ηκα και καλύφτ-ηκα / σκέφτ-ομαι ή σκέπτ-ομαι, σκέφτ-ηκα / βλάφτ-ω, βλάφτ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -αυ-, -ευ-, παθητικό συνοπτικό σε -αυτ-, -ευτ-: παύ-ω, παύτ-ηκα / βολεύ-ω, βολεύτ-ηκα / ονειρεύ-ομαι, ονειρεύτ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -ευ-, παθητικό συνοπτικό σε -ευτ- (σε λόγια ρήματα και σε επίσημο ύφος λόγου σε -ευθ-): δεσμεύ-ω, δεσμεύτ-ηκα και δεσμεύθ-ηκα / αστειεύ-ομαι, αστειεύτ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -αιν-, παθητικό συνοπτικό σε -ανθ-: θερμαίν-ω, θερμάνθ-ηκα / αποφαίν-ομαι, αποφάνθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -αιν-, παθητικό συνοπτικό σε -αθ-: ζεσταίν-ω, ζεστάθ-ηκα / σιχαίν-ομαι, σιχάθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -αιν-/-αν-, παθητικό συνοπτικό σε -ηθ-: αυξαίν-ω ή αυξάν-ω, αυξήθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -ν- (μετά από φωνήεν), παθητικό συνοπτικό σε -νθ-: μολύν-ω, μολύνθ-ηκα / αισθάν-ομαι, αισθάνθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -ν- (μετά από φωνήεν), παθητικό συνοπτικό σε -θ-: κρίν-ω, κρίθ-ηκα / ανταποκρίν-ομαι, ανταποκρίθ-ηκα μη συνοπτικό θέμα που λήγει σε -αρ-/-ιρ-, παθητικό συνοπτικό σε -αριστ-/-ιριστ-: φρεσκάρ-ω, φρεσκαρίστ-ηκα / σερβίρ-ω, σερβιρίστ-ηκα β΄ συζυγία συνοπτικό παθητικό θέμα σε -ηθ-: απαντ-άω/-ώ, απαντήθ-ηκα / αναρωτ-ιέμαι, αναρωτήθ-ηκα συνοπτικό παθητικό θέμα σε -αστ-: κρεμ-άω/-ώ, κρεμάστ-ηκα / καταρ-ιέμαι, καταράστ-ηκα συνοπτικό παθητικό θέμα σε -εστ-: καλ-ώ, καλέστ-ηκα συνοπτικό παθητικό θέμα σε -εθ-: επαιν-ώ, επαινέθ-ηκα / παραπον-ιέμαι, παραπονέθ-ηκα συνοπτικό παθητικό θέμα σε -αχτ-: κοιτ-άω/-ώ, κοιτάχτ-ηκα συνοπτικό παθητικό θέμα σε -ηχτ-: τραβ-άω/-ώ, τραβήχτ-ηκα μη συνοπτικό θέμα σε σύμφωνο και -ν-, παθητικό συνοπτικό σε -αστ-: κερν-άω/-ώ, κεράστ-ηκα 7. Παρουσίαση: Οι μαθητές πρέπει να ασκηθούν στο σχηματισμό του μεσοπαθητικού αορίστου, ομαλού και μη. Γι αυτό, ο διδάσκων θα πρέπει να επισημάνει τα εξής στοιχεία:
Ο μεσοπαθητικός αόριστος σχηματίζεται από το παθητικό συνοπτικό θέμα με την προσθήκη του προσφύματος -ηκ (λύνω, λύθ-ηκα).
Ο μεσοπαθητικός αόριστος τονίζεται, όπως και ο ενεργητικός, στην τρίτη από το τέλος συλλαβή.
Το θέμα του μεσοπαθητικού αορίστου σχηματίζεται από ένα ιδιαίτερο θέμα, και ο σχηματισμός του παρουσιάζει μερικές φορές δυσκολίες. Έτσι, έχουμε ρήματα των οποίων ο αόριστος μπορεί να σχηματιστεί εύκολα (ομαλά) και ρήματα όπου ο σχηματισμός του αορίστου παρουσιάζει ιδιομορφίες (ανώμαλα).
8. Σύνδεση με συναφή θέματα: ΑΤ-46 - Η σύνταξη του «εξαρτημένου» ρηματικού τύπου ΑΤ-60 - Διακρίσεις στο παρελθόν: παρατατικός και αόριστος ΓΓ-09 - Σχηματισμός του συνοπτικού ενεργητικού θέματος ΓΓ-11 - Σχηματισμός παθητικής μετοχής ΓΓ-40 - Όψη του ρήματος
9. Παραπομπές σε υλικό του προγράμματος: Γλωσσικές Ασκήσεις: 382-386, 388-389, 391, 393.
Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /home/ntlab/public_html/areas/language/grammar/details.php on line 205
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
|